سرطان سینه متاسفانه یکی از بیماری های بسیار شایع و رایج در بانوان است که بر پایه خصوصیات و سابقه پزشکی بیمار، ممکن است در بعضی از موارد پزشک برای جلوگیری از پیشرفت بیماری، جراحی ماستکتومی را پیشنهاد دهد. ماستکتومی یکی از انواع جراحی های درمانی است که در طی آن سینه را به طور کامل تخلیه می کنند. این جراحی با روش های مختلفی انجام می شود که انتخاب هر یک از آن ها کاملا بستگی به دستور پزشک دارد. در این مطلب با ما همراه باشید تا شما را با این جراحی و روش های مختلف آن بیشتر آشنا کنیم.
فهرست مطالب
- ماستکتومی چیست؟
- جراحی تخلیه پستان چگونه انجام می شود؟
- جراحی ماستکتومی با چه هدفی انجام می شود؟
- انواع روش های عمل جراحی ماستکتومی
- چه عواملی در انتخاب نوع جراحی سینه موثر است؟
- چه بیمارانی باید حتما کل بافت سینه خود را تخلیه کنند؟
- جراحی ماستکتومی چه فوایدی دارد؟
- عوارض جراحی ماستکتومی چیست؟
ماستکتومی چیست؟
ماستکتومی یک روش جراحی برای درمان سرطان سینه و جلوگیری از پیشرفت آن است. برای افراد مبتلا به سرطان پستان در مراحل اولیه بیماری، معمولا عمل ماستکتومی انجام می دهند تا سرطان پیشرفت نکند. این جراحی در واقع نوعی گزینه درمانی محسوب می شود. اگر تشخیص جراح، تخلیه و برداشتن پستان باشد، جراحی بازسازی هم برای بازگرداندن شکل طبیعی به پستان بنا به تشخیص پزشک، می تواند همزمان با عمل ماستکتومی، عمل زیبایی هم انجام گیرد.
جراحی تخلیه پستان چگونه انجام می شود؟
اولین کاری که پزشک در حین جراحی انجام می دهد این است که بیمار را به طور کامل بیهوش می کند. جراح در حین عمل، یک برش افقی یا مورب روی سینه ایجاد می کند تا بتواند بافت های داخلی آن را تخلیه کند. مقدار بافت برداشته شده کاملا به نوع تخلیه پستان بیمار بستگی دارد. در حین عمل پزشک جراح یک یا دو لوله تخلیه را در محل جراحی قرار می دهد تا از تجمع مایع در فضای سینه کاملا جلوگیری شود.
این لوله ها شاید لازم باشد تا چند روز در سینه بیمار باقی بماند؛ جراح شما ممکن است غدد لنفاوی برداشته شده از داخل پستان را به بخش آسیب شناسی هم ارسال کند تا از نظر سلول های سرطانی کاملا مورد بررسی قرار گیرند. اگر آسیب شناس سلول های سرطانی را در این غدد پیدا کند، به پزشک جراح اطلاع می دهد و پزشک هم احتمالا غدد لنفاوی بیشتری را در طول جراحی برمی دارد.
جراحی ماستکتومی با چه هدفی انجام می شود؟
تصمیم برای تخلیه یا حفظ سینه در بیمارانی که مبتلا به سرطان سینه هستند، براساس مرحله بالینی سرطان، نوع سلول های سرطانی، ترجیحات بیمار و پزشک انجام می شود. این روش جراحی بیشتر به منظور حذف تومورهای سرطانی و خارج کردن آن انجام می گیرد. فرقی نمی کند تومور خوش خیم یا بدخیم باشد. در این جراحی تمام تلاش پزشک این است که بافت سینه را تا جای ممکن حفظ کند و فقط تومور را از سینه خارج نماید اما بافت سالم همچنان باقی بماند و تخلیه نشود.
توجه کنید که برای انجام این جراحی لازم است که سرطان گسترش پیدا نکرده باشد و به سایر نقاط سینه هم پخش نشده باشد. چرا که در این صورت پزشک مجبور به تخلیه کامل بافت سینه خواهد بود. در برخی موارد ممکن است پس از انجام جراحی ماستکتومی، بیمار از شیمی درمانی و یا رادیوتراپی به طور همزمان استفاده کند. در این صورت احتمال عود بیماری به مقدار زیادی کم خواهد شد.
هر چند که شیمی درمانی و رادیو تراپی ممکن است برای بعضی از بیماران مشکل ساز باشد اما در برخی از موارد انجام آن ها برای جلوگیری از پیشروی و انتقال سرطان به اندام های دیگر به خصوص شش، مغز و غیره و همچنین برای پیشگیری از پیشرفت سرطان و بروز مجدد آن امری ضروری است.
انواع روش های عمل جراحی ماستکتومی
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، عمل ماستکتومی دارای روش های مختلفی است که در این قسمت در مورد آن بیشتر صحبت می کنیم:
- ماستکتومی کامل: در این نوع از جراحی تمام بافت سینه از جمله نوک سینه، هاله و یا کل سینه برداشته می شود.
- ماستکتومی نگهدارنده پوست: در این نوع از جراحی کلیه بافت های سینه و نوک سینه برداشته می شود اما پوست سینه باقی می ماند. این روش برای تورمورهایی که خیلی بزرگ هستند مناسب نخواهد بود. بعد از این عمل بلافاصله می تواند عمل بازسازی سینه را برای بیمار انجام داد.
- ماستکتومی نگهدارنده پستان: در این نوع از جراحی فقط بافت سینه برداشته می شود و پوست و نوک سینه باقی می ماند. بنابراین در این روش جراحی زیبایی سینه یا همان بازسازی سینه از طریق ماموپلاستی و پروتز سینه را معمولا بلافاصله پس از این عمل می توان انجام داد.
- ماستکتومی رادیکال: در این عمل هم کل سینه، غدد لنفاوی زیر بغل و عضلات دیواره قفسه سینه توسط جراح برداشته می شود.
- ماستکتومی رادیکال اصلاح شده: تمام بافت پستان و بیشتر غدد لنفاوی در این جراحی برداشته می شود.
- ماستکتومی هر دو پستان: این روش هم شامل برداشتن هر دو سینه توسط جراح است. جراح معمولا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه هر دو سینه را تخلیه می کند. به عنوان مثال فردی که طبق بررسی های ژنتیکی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه قرار دارد.
- جراحی ماستکتومی برای تغییر جنسیت: ماستکتومی علاوه بر جنبه درمانی و پیشگیری از سرطان، برای تغییر جنسیت در افراد ترنس هم انجام می شود. زمانی که قرار است بدن بیمار از جنسیت زن به مرد تبدیل شود، جراح بدون این که پوست پستان را بردارد، بافت و برجستگی های آن را برمی دارد.
چه عواملی در انتخاب نوع جراحی سینه موثر است؟
برای درمان برخی از انواع سرطان پستان، جراحی های گوناگونی توصیه می شود. معمولا عوامل گوناگونی در انتخاب نوع عمل ماستکتومی سینه موثر هستند که از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه توده سرطانی
- محل قرار گیری توده سرطانی در سینه
- اندازه سینه بیمار
- وضعیت یائسگی بیمار
- مرحله گسترش تومور
- درجه تومور و تهاجمی بودن آن
- وضعیت گیرنده هورمون تومور
- درگیر بودن غدد لنفاوی یا نبودن آن ها
- احساسات و سلیقه شخصی بیمار، برخی از بیماران شاید بنا بر احساسات خود و تصویری که از بدن خود دارند، در تصمیم گیری نوع عمل دچار تردید شوند.
چه بیمارانی باید حتما کل بافت سینه خود را تخلیه کنند؟
همانطور که گفتیم که یکی از انواع عمل ماستکتومی، تخلیه سینه به صورت کامل است. این مورد بیشتر در بیماران زیر اتفاق می افتد:
- بیمارانی که میکروکلسیفیکاسیون منتشر دارند.
- بیماران جوانی که تمام گیرنده ها در آن ها منفی باشد و دارای خطر عود بیشتری نسبت به سایرین هستند.
- بیمارانی که بیماری آن ها در سینه منتشر و یا درگیری چند کانونی دارند. پزشک جراج در چنین مواقعی چاره ای جز این که کل سینه را تخلیه کند ندارند.
- تخلیه سینه در ترنس ها به عنوان جراحی اساسی در فرایند تطبیق جنسیت برای افراد ترنس مردانه انجام خواهد شد تا ظاهر بدن فرد از حالت زنانه خارج شود.
جراحی ماستکتومی چه فوایدی دارد؟
این جراحی برای افراد بیمار و سرطانی مزایا و فواید زیادی به همراه دارد که در ادامه به چند مورد از مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:
1. جلوگیری از پیشرفت سرطان
شاید بسیاری از افراد با شنیدن نام جراحی دچار ترس و نگرانی شوند و نخواهند آن را انجام دهند. اما بهتر است این افراد به این نکته توجه داشته باشند در صورت عدم درمان و بررسی توده های سرطانی، این توده ها بزرگتر می شوند و به بافت های مجاور و یا سایر قسمت های بدن هم می روند. بنابراین با انجام جراحی ماستکتومی و برداشتن بافت سرطانی، سرطان پیشرفت نخواهد کرد و اندازه توده هم بزرگ تر نمی شود.
بهترین کار برای اطمینان از سلامتی بافت سینه بعد از انجام عمل ماستکتومی، معاینات تصویر برداری است. استفاده از تجهیزات تخصصی و همچنین همکاری با کادر پزشکی متخصص و مجرب می تواند کمک کند تا بیماری های بافت های مهم مانند پستان هر چه زودتر تشخیص داده شوند.
2. بهبود روند بیماری
تشخیص بیماری و انجام جراحی ماستکتومی در همان مراحل اولیه تاثیر بسیار زیادی روی سلامتی بافت سینه دارد. ممکن است بعضی از افراد بعد از این عمل نیاز داشته باشند که پرتو در مانی و شیمی درمانی انجام دهند. با کمک این روش ها هم از پیشرفت بیماری جلوگیری خواهید کرد و هم نسبت به سلامت سینه و بافت های مجاور آن مطمئن خواهید بود.
عوارض جراحی ماستکتومی چیست؟
هر عمل جراحی ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد که عمل ماستکتومی از این قاعده مستثنی نیست. اما اکثر این عوارض و مشکلات جزئی هستند و فقط ممکن است یکی دو مورد آن ها جدی باشد. این عوارض مهم عبارت هستند از لخته شدن خون. برای جلوگیری از این موضوع پرستاران بعد از عمل در اسرع وقت بیمار را وادار به راه رفتن می کنند و از او می خواهند تا تمرینات پا انجام دهد.
احساس درد، تورم، گرما در پا، تنگی نفس و درد در قفسه سینه یا بالای کمر، خون ریزی یا عفونت زخم و غیره از جمله علائمی مهمی هستند که اگر بعد از جراحی مشاهده شود باید سریعا به پزشک اطلاع داده شود. همچنین بعضی از بیماران ممکن است درد در اندام های حرکتی در قسمت عمل شده به خصوص در قسمت شانه و بازو خود احساس کنند و بعد از عمل در بازوی خود تورم را مشاهده کنند.
این عوارض کاملا طبیعی هستند به شرط آن که خیلی زود هم برطرف شوند اگر تورم برطرف نشود یا احساس درد با گذشت زمان بیشتر شود، باید در اسرع وقت این موضوع را به پزشک اطلاع داد.
